Nhu cầu mua vàng tăng đột biến từ ai, chắc không phải người dân thường?

Tình trạng giá vàng “nhảy múa” tiếp tục được các đại biểu quan tâm trong chương trình nghị sự của Quốc hội ngày 23/5.

Liệu có đầu cơ gây rối loạn thị trường?

Thảo luận tại tổ về tình hình kinh tế xã hội, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đề cập đến sự “nhảy múa” của giá vàng cho thấy sự bất ổn gần đây của thị trường vàng từ quốc tế tới trong nước. Việc này thực sự đã gây tác động tiêu cực và ngoài dự tính tới thị trường ngoại tệ và tỷ giá USD/VND.

“Giá vàng thế giới và trong nước cùng tăng rất mạnh kể từ đầu năm 2024, đạt đỉnh mọi thời đại, khi cầu tăng đột biến chủ yếu do rủi ro địa chính trị và có thể đánh giá thêm một phần do hoạt động đầu cơ lũng đoạn nhân bối cảnh hỗn loạn này?”, đại biểu đặt vấn đề.

Đại biểu cho rằng, trong khoảng 2 năm trở lại đây, giá vàng trong nước luôn cao hơn giá vàng quốc tế quy đổi từ 15-20 triệu đồng/lượng. Điều này khiến thị trường vàng trong nước trở nên nhạy cảm hơn, kích thích hoạt động đầu cơ và nhập lậu, gây ảnh hưởng mạnh lên tỷ giá tự do và gián tiếp gây áp lực lên tỷ giá chính thức.

“Điều mà nhiều người băn khoăn là thực chất nhu cầu nắm giữ vàng trong nước tăng đột biến đến từ ai và do đâu?”, đại biểu đặt câu hỏi và cho rằng, hẳn không phải là đến từ đa số người dân bình thường.

“Liệu có phải đây chủ yếu là do 1 nhóm lợi ích với các hành vi phi pháp như tẩu tán tài sản, đầu cơ gây rối loạn thị trường?”, ông Đồng tiếp tục đặt nghi vấn và đề nghị nếu đúng thế thì phải có giải pháp căn cơ.

Dù vậy, ông Đồng cho rằng, theo quan sát của bản thân ông ở nhiều diễn đàn thì “chưa tìm thấy câu trả lời cho câu hỏi này”. 

Không ít doanh nghiệp đã tạm thời đóng cửa

Tại phiên thảo ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 6, đại biểu tỉnh Tây Ninh Trần Hữu Hậu nhắc lại một số ý kiến của cử tri về việc quản lý, sản xuất, kinh doanh vàng. 

Trong đó, có một số vướng mắc cụ thể từ phía các doanh nghiệp và dẫn đến hiện tượng không ít doanh nghiệp đã tạm thời đóng cửa. 

Ông Hậu cho biết, ngày 25/4, Hiệp hội Doanh nghiệp Tây Ninh đã tổ chức đối thoại giữa các doanh nghiệp kinh doanh vàng và các cơ quan quản lý liên quan, từ đây Hiệp hội Doanh nghiệp Tây Ninh đã tổng hợp và gửi một số kiến nghị đến Đoàn đại biểu Quốc hội Tây Ninh.

Cụ thể, khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp kinh doanh vàng hiện nay là chứng minh nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa với các cơ quan chức năng. Trong khi phần lớn các doanh nghiệp kinh doanh vàng là doanh nghiệp tư nhân chuyển đổi từ hộ kinh doanh cá thể, tức là các cửa hàng vàng bạc sang doanh nghiệp theo yêu cầu của Cục Quản lý nhà nước. Do đó, tài sản hàng hóa, vốn kinh doanh còn chưa rõ ràng. 

“Ví dụ, số vàng của gia đình có khi từ nhiều đời để lại được đưa vào kinh doanh mà không ghi trong vốn, khi đăng ký thành lập doanh nghiệp cũng không kê khai”, đại biểu dẫn chứng.

Thêm vào đó là việc mua vàng lẻ của người dân mang đến bán do thói quen nên doanh nghiệp không kê khai thông tin. Mặt khác người dân cũng ngại không cung cấp thông tin cá nhân. 

Vì thế, để thuận lợi trong việc mua bán, doanh nghiệp không lấy thông tin và cũng không kê khai. 

Ngoài ra, vàng mua từ nhiều người dân được doanh nghiệp nấu chung, bây giờ không thể xác định được rõ nguồn gốc mua của vàng. 

Một thực trạng là nhiều doanh nghiệp vẫn hoạt động theo thói quen của hộ kinh doanh, chưa thực hiện đúng chuẩn mực kế toán dẫn đến tình trạng chênh lệch sổ sách và thực tế, khó khăn cho công tác kiểm tra và quản lý của Nhà nước…

Từ thực trạng đó, các doanh nghiệp kinh doanh vàng đề xuất cho phép doanh nghiệp tự kê khai lại hàng hóa tồn kho theo một thời điểm Nhà nước quy định. 

Bảng kê khai này được coi là căn cứ xác định nguồn gốc vàng hiện có. Sau thời điểm đó, mọi hàng hóa nhập vào, xuất ra thì doanh nghiệp phải thực hiện đúng, đủ các quy định về quản lý liên quan. 

Nếu Nhà nước cho phép như vậy sẽ tháo gỡ được khó khăn, vướng mắc hiện nay của doanh nghiệp và cả các cơ quan quản lý trong việc xử lý số vàng không chứng minh được nguồn gốc. 

Việc này còn giúp nhà nước sẽ thống kê được lượng vàng các doanh nghiệp hiện nắm đưa vào kinh doanh, là cơ sở dữ liệu quan trọng phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về tiền tệ và điều hành kinh tế vĩ mô.

Giải trình sau đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng, đây là những kiến nghị liên quan đến nhiều các bộ, ngành nên xin phép cho Ngân hàng Nhà nước và các bộ, các ngành nghiên cứu.